از آثار دوران پهلوى در شيراز است كه بين فلكه احمدى و خيابان لطفعلى‌خان زند واقع شده است. قسمتهاى مختلف اين بنا شامل ورودى حمام، سربينه يا رختكن، گرمخانه حمام و تون يا آتش خانه حمام مىباشد. ورودى بنا در يك محوطه عقب نشسته قرار گرفته كه گرداگرد آن را طاق‌نماهايى پوشانيده، است. درِ ورودى بنا كه در قسمت شمالى حمام قرار گرفته نيز در يكى از همين طاقنماها ساخته شده است. پس از ورودى حمام يك دالان كوچك چند ضلعى قرار گرفته كه به وسيله كاشىهاى سفيد يا شيرى رنگ در سالهاى اخير پوشيده شده است. پس از اين محوطه چند ضلعى دالان مانند سربينه يا رختكن حمام قرار گرفته است. محوطه سربينه نيز كه به صورت هشت گوش ساخته شده، شامل چهار شاهنشين كوچك مىباشد كه دو به دو روبهروى يكديگر و به شكل قرينه قرار گرفتهاند. يك آب نماى كوچك مطبق نيز وسط سربينه قرار دارد. سقف سربينه كه به صورت گنبدى و دايره مانند ساخته شده، داراى نورگيرهايى است كه گرداگرد سقف بنا را فرا گرفته و روشنايى داخل سربينه را به خوبى تأمين مىنمايد.يك دالان باريك در ضلع جنوب غربى بنا راه ارتباطى بين سربينه و گرمخانه مىباشد.
فضاى گرمخانه داراى چهار ستون سنگى هشت ضلعى است. گرداگرد فضاى گرمخانه به وسيله طاق‌نماهايى پوشيده شده است. گرداگرد بدنه داخلى بنا نيز به وسيله كاشى سفيد و در اندازههاى مختلف پوشيده شده است. همانند فضاى سربينه، گرمخانه نيز داراى نورگير است كه روشنايى داخل گرمخانه را تأمين مىكند. مصالح به‌كار رفته در ساخت بنا سنگ، آجر و ملاط گچ و گل است. در جهت شمالى ـ جنوبى گرمخانه دو محوطه جهت استحمام تعبيه شده است.هماينك عمده تزيينات قديمى بنا از بين رفته و تنها تزيينات سردر ورودى و سقف داخلى سربينه باقى مانده است. سردر بنا به وسيله كاشى معرق و كاشى هفت رنگ كه آيات قرآنى، اسامى پنج تن و حديث «النظاﻓﮥ منالايمان» بر آن نوشته شده، مزيّن شده است. در پايين نيز دو فرشته يك جام را در دست گرفته كه بر روى آن عبارت «حمام توكلى» و تاريخ 1366 نوشته شده است. در زير سقف سربينه نيز آيات و احاديث و نيز تصاوير نقوش انسانى و طبيعى نقش شده است.تعميرات انجام شده در بنا شامل تعويض كف بنا به موزاييك، ازارهبندى بنا به وسيله كاشى و مرمت و اندود پشت بام بنا مىباشد.اين حمام هماينك نيز مورد استفاده قرار مىگيرد. این بنا با شماره 10498 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منابع: اسناد سازمان ميراث فرهنگى استان فارس / تحقيقات ميدانى.
کوروش کمالي سروستاني
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
