آبش خاتون آخرين فرمانروا از اتابكان سلغرى فارس در سالهاى (672ﻫ..ق ـ 662ﻫ..ق) و (683ﻫ..ق ـ 682ﻫ..ق) است كه آرامگاه وى در جنوب شرقى شيراز، نزديك ميدان دفاع مقدس و در پشت آتشنشانى قرار دارد.
مقبره آبش خاتون كه به نام «رباط آبش» نيز معروف است، بنايى سه طبقه است كه گنبدى بر روى آن قرار داشته است. بعدها اين گنبد و قسمتى از طبقه سوم مقبره فرو ريخت و اداره باستانشناسى وقت براى حفظ آن بنا، طبقه فوقانى را خراب كرد. اطراف مقبره با كاشىهاى معرق نفيسى تزيين شده است كه مقدارى از آن كاشىها از بين رفته و فقط كاشىهاى يك سمت آن باقى مانده است. بناى فعلى مقبره ساختمان آجرى قديمى است كه تنها سه ديوارۀ آن باقى مانده است (ديواره شمالى، غربى و شرقى). طول هر ضلع اين ديوارهها 75/16 متر مىباشد.قسمتهايى از كاشى كارى ازاره داخل بنا در موزه پارس نگهدارى مىشود. برفراز بنا كتيبههايى مشتمل بر آيات قرآنى به خط ثلث و ريحانى بر روى كاشى نصب شده است.در داخل بنا و در حياط آرامگاه دو سنگ قبر وجود دارد كه معجرى آهنى بر روى آنها وجود دارد.خرابههاى مقبره آبش خاتون در تاریخ 15/10/1310 با شماره 76 در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است.
منابع: آثار عجم، فرصتالدوله شيرازى، انتشارات بامداد، 1362، ص 458 / اقليم پارس، سيد محمدتقى مصطفوى، نشر تابان، تهران، 1364، ص 68 / بزرگان شيراز، رحمتاللّه مهراز، انتشارات انجمن آثار ملى، شيراز، 1348، ص 389 / بناهاى تاريخى و آثار هنرى جلگه شيراز، علىنقى بهروزى، انتشارات اداره كل فرهنگ و هنر استان فارس، 1349، ص 251 / تاريخ بافت قديمى شيراز، كرامتاللّه افسر، انتشارات انجمن آثار ملى، تهران، 1353، ص 196 / دايرة المعارف بناهاى تاريخى ايران در دوره اسلامى، بناهاى آرامگاهى، ويرايش محمدمهدى عقابى، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامى، 1376، ص 3 / دايرة المعارف فارسى، غلامحسين مصاحب، انتشارات فرانكلين، 1345، ج 1، ص 12 / شيراز شهر جاويدان، على سامى، انتشارات نويد شيراز، 1363، ص 573 / شيراز و فارس، اداره سير و سياحت و اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامى فارس، شيراز، 1371، ص 34 / فارسنامه ناصرى، حاج ميرزا حسن حسينى فسايى، تصحيح و تحشيه منصور رستگار فسايى، اميركبير، تهران، 1367، ج 2، ص 1192 ـ 1193، ج 1، ص 105 ـ 268 / فرهنگ فارسى دكتر معين، محمد معين، اميركبير، تهران، 1353ـ1358، ج 5، ص 4 / لغتنامه دهخدا، علىاكبر دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، 1372، ج 1، ص 25 / معمارى ايران ـ دوره اسلامى، به كوشش محمديوسف كيانى، به همكارى جهاد دانشگاهى، تهران 1366، ج 2، ص 87.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
