چشمه سارى در ده كيلومترى جنوب شرقى شيراز و مشرق قصر ابونصر است كه در آن سه مجلس از دو نقش برجسته ساسانى در ارتفاع 5/6 مترى از سطح زمين حجارى شده است. نقش برجسته بزرگتر كه ابعاد آن 1/2 در 6/2 متر است، مردى را نشان مىدهد كه گلى در دست راست داشته، آن را به زنى تقديم مىكند كه احتمالاً همسرش بوده است. زن دست راستش را به طرف گل دراز كرده و دست چپ را كه در آستين پنهان است، به طرف دهان برده است.
كتيبهاى به زبان پهلوى در زير بازوى مرد حك شده كه هم اينك آسيب بسيار ديده است.هويّت افرادى كه در اين نقش برجسته ديده مىشوند، شناخته شده نيست. برخى اين نقش برجسته را صحنه تاجبخشى ملكه توسط اهورامزدا مىدانند، برخى نيز معتقدند كه اين صحنه انتقال، نماد بارورى را توسط يك مقام عالى رتبه نشان مىدهد. برخى نيز آن را به صحنهاى تعبير كردهاند كه شاهزاده نرسه (301 ـ 292) پسر شاپور اول (70ـ239) در حال تقديم گل به خواهرزاده نرسه است كه بعد از پدرش بهرام اول (74ـ271) برادر نرسه، وارث تاج و تخت شد؛ پس گل نماد سازش و توافق است. دووائل كه اين نقش را با نقش برجسته سراب قنديل مقايسه نموده، معتقد است كه در آن شاهزادهاى نشان داده شده است كه گلى را از الهه ناهيد گرفته است. در حالى كه لوكُنين، زن را شاپور دختك، همسر بهرام دوم و مرد را شاهزاده اردشير، هزار بد و پسر پاپك مىداند و معتقد است كه اگرچه اين مرد تاج به سر ندارد، اما مىتواند پادشاه باشد.نقش برجسته كوچكتر شامل دو مجلس مىشود. اندازه مجلس سمت چپ 75/2 در 25/1 متر و مجلس سمت راست 08/2 در 25/1 متر مىباشد. اين مجلس تصوير دو نفر را نشان مىدهد، بهرام دوم در سمت چپ و يك مقام عالى رتبه در سمت راست ديده مىشوند كه توسط يك صخره و شكافى عميق از يكديگر جدا شدهاند. بهرام دوم را به راحتى مىتوان از تاجى كه داراى بالهاى عقاب است، شناسايى كرد. او دست راست خود را به نشانه احترام به طرف دهان برده و سمت چپ را روى قبضه شمشير قرار داده است. مرد سمت راست نيز كه صورتش به طرف شاه است، تقريباً با همان حالت نشان داده شده است و كلاهى بلند و گرد بر سر دارد. اردمان براساس طرح آتشدان موجود بر روى صخره بر اين گمان است كه او روحانى والامقامى است و هينتس معتقد است كه او روحانى مشهور، كرتير است.اين نقش برجسته در تاريخ 15/10/1310 با شماره 71 در فهرست آثار ملى به ثبت رسيده است.
منابع: آثار عجم، فرصتالدوله شيرازى، انتشارات بامداد، 1362، ص 13، 236 / اقليم پارس، سيد محمدتقى مصطفوى، نشر تابان، تهران، 1364، ص 78 / بناهاى تاريخى و آثار هنرى جلگه شيراز، علىنقى بهروزى، انتشارات اداره كل فرهنگ و هنر استان فارس، 1349، ص 8 / تاريخ بافت قديمى شيراز، كرامتاللّه افسر، انتشارات انجمن آثار ملى، تهران، 1353، ص 271 / دايرة المعارف فارسى، غلامحسين مصاحب، انتشارات فرانكلين، 1345، ج 1، ص 411 / شيراز شهر جاويدان، على سامى، انتشارات نويد شيراز، 1363، ص 557 / شيراز شهر گل و بلبل، على محمدى، انتشارات تخت جمشيد، شيراز، 1378، ص 414 / فرهنگ فارسى دكتر معين، محمد معين، اميركبير، تهران، 1356، ج 5، ص 259 / فارسنامه ناصرى، حاج ميرزا حسن حسينى فسايى، تصحيح و تحشيه منصور رستگار فسايى، اميركبير، تهران، 1367، ج 2، ص 1289 / لغتنامه دهخدا، علىاكبر دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، 1372، ج 3، ص 4021 / مراكز فرهنگى فارس، مركز انفورماتيك و مطالعات توسعه، سازمان برنامه و بودجه استان فارس، 1372، ج 1، ص 126 /Encyclopedia Iranica. Edited by Ehsan Yarshater. Routledge & kegan Paul. London. Boston and Henley. 1985. Vol. 3. P. 805.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
