چهارطاقى ايزدخواست از بناهاى دوره ساسانى است كه در ایزدخواست از توابع آباده در جاده شیراز ـ اصفهان واقع شده است. اين چهارطاقى كه آثار ويرانه قلعه قديمى است، بر فراز صخره رسوبى در كرانه دره عريض و كم عمقى قرار دارد و به وسيله پل كهنهاى در ضلع جنوبى به ديگر سوى راه مىيابد. اين چهارطاقى كه آتشكده و نيايشگاه قلعه در زمان ساسانيان بوده، در اوايل قرن 9 هجرى به مسجد تبديل شد.ساختمان اصلى آتشكده با ارتفاع 10 متر بر روى چهار ستون و به شكل چهارطاقى بلندى احداث شده و طول هر ضلع قاعده ستونهاى آن 5/2 متر و فاصله داخل اين ستونها نسبت به ستون مربع شكل 3 متر بوده است. ارتفاع ستونها تا پاى طاق هلالها 4 متر و ارتفاع هلالها 2 متر و ارتفاع گنبد آن نيز 4 متر بوده است. تاريخ ساخت در ورودى اين مسجد به سال 803 ﻫ..ق باز مىگردد. در دوران صفويه طاق گنبدى اين بنا را 2 متر كوتاهتر كردهاند.مصالح به كار رفته اوليه در ستونها سنگ، خاك رس، شن ريزه، آهك و گچ بوده. مصالح طاق هلالها و گنبد نيز از آجرهايى به ابعاد 35×35 سانتىمتر و ضخامت 5 سانتىمتر و نيز ملاطى متشكل از خاك و گچ مىباشد. در داخل بنا نيز گچ‌كارى و رنگآميزى صورت گرفته است.در ضلع شرقى مسجد، ايوان و در ضلع شمالى آن رواقى ساخته شده است. حياط مسجد نيز در ضلع شمالى آن واقع شده است. بخشى از صخرههاى ترك خورده لبه شرقى بناى اين مسجد در تاريخ 1333 به همراه نيمه شرقى مسجد فرو ريخت. پس از آن خانم شوريجان فرزند حاج عباس در بخش باقى مانده اين بنا، مسجدى احداث نمود كه هنوز پابرجاست.اين چهارطاقى در تاريخ 2/12/1327 با شماره 376 در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است.
منابع: اسناد سازمان میراث فرهنگی استان فارس / تحقیقات میدانی / دايرة المعارف بناهاى تاريخى ايران در دوره اسلامى، مساجد، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامى، 1378، ص 167.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
