دخمه سنگى داو و دختر كه برخى آن را داو دُوَر مىنامند، از آثار تاريخى مهم فارس است كه در محلى به نام داو و دختر در منطقه حسينآباد و مراس خان رستم ممسنى و در دامنه كوه انا قرار دارد. اين نقش حجارى شده را در اصطلاح محلى «دى دوور» يا «دى و دوور» به معنى مادر و دختر مىنامند.اين دخمه در ارتفاع تقريبى 300 مترى قرار گرفته و شبيه به دخمههاى هخامنشى است. دخمه، تشكيل شده از سطح پهن و بلندى است كه قسمت پايين آن را به صورت صاف درآوردهاند.
اين دخمه داراى سكويى به طول 80/5 متر و عرض 5 متر است كه فاصله آن تا پايين دخمه 100 متر است. مدخل دخمه در قسمت وسط قرار دارد و هر جانب آن داراى دو ستون به ارتفاع 3 متر و قطر 75 سانتىمتر است. اتاقك درون دخمه داراى طول 5 متر و عرض 45/3 متر و ارتفاع 260 سانتىمتر است. بالاى ستونها نيز حاشيه صاف و مسطحى وجود داشته و بر فراز آن شكل كنگرههاى دندانهدار هخامنشى را بر سنگ كوه تراشيدهاند.
برخى اين دخمه را مربوط به دوره ماد مىدانند و برخى نيز آن را مربوط به يكى از شهرياران هخامنشى پيش از كوروش كبير مىدانند.برخى نيز اين دخمه را مقبره آريوبرزن سردار هخامنشى مىدانند كه در دربند پارس با اسكندر مقدونى جنگيد.در ضلع جنوب شرقى اين دخمه استودان يا محل دفن مردگان در قبل از اسلام قرار دارد. اين دخمه در تاريخ 29/9/1316 با شماره 299 در فهرست آثار ملى به رسيده است.
منابع: اقليم پارس، سيد محمدتقى مصطفوى، نشر تابان، تهران، 1364، ص 138 / تاريخ و جغرافياى ممسنى، نورمحمد مجيدى کرایی، انتشارات علمى و فرهنگى تهران، 1371، ص 109 / سيماى ممسنى، محمد زارعى نورآبادى، نهاوندى، قم، 1374، ص 146 / ممسنى در گذرگاه تاريخ، حسن حبيبى فهليانى، نويد شيراز، شيراز، 1371، ص 421 / ممسنى و بهشت گمشده، اعظم مسلمى، انتشارات شيراز، 1369، ص 162.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
