از آثار تاريخى دوران صفويه است كه در شهرستان نورآباد ممسنى، بخش ماهور ميلاتى، منطقه ميشان، بيدكرز و در روستاى جمال كر واقع شده است.اين مجموعه شامل سه بنا است كه در مجاورت يكديگر ساخته شدهاند. مصالح به كار رفته در ساخت اين بناها همگى از سنگ و گچ است. مهمترين بناى اين مجموعه امامزادهاى موسوم به جمال كر مىباشد. اين بنا از نظر فرم، شباهت زيادى به بقعه حسن غازى دارد. امامزاده جمال كر بناى گنبددارى مىباشد كه پلان آن به سه قسمت اصلى تقسيم مىشود. ورودى بنا در سمت جنوب قرار دارد و داراى طاق تيزهدار مىباشد. دو سكو در دو طرف ورودى تعبيه شده است. فضاى اتاقِ پشتِ ورودى به صورت مستطيل مىباشد. تعدادى طاقچه نيز در ديوارها تعبيه شده و يك بخارى نيز در ديوار شرقى بنا واقع شده است. ديوار غربى بنا به علت فرو ريختگى تيغهكشى و اندود سيمان شده است. پس از اين فضا، فضاى گنبددار اصلى ساخته شده است. در اين بخش فضاها به صورت قرينه هستند. داخل بنا چند لايه اندود وجود دارد. در زير گنبد تزيينات دندان موشى ايجاد شده است. زير گنبد داراى كاربندى با طرح شمسه است. در اين بنا يك ورودى كوتاه دسترسى به فضاى انتهايى را امكانپذير ساخته است. اين فضا يك پوشش كوتاه عرقچين مانند دارد. در بخش انتهايى اين فضا بخش مجزا شدهاى وجود دارد كه در آن دو قبر گچى مجاور هم ديده مىشود.
اين فضا نيز پوشش عرقچين‌مانند كوتاهى دارد. نماى خارجى بنا نيز گچ اندود مىباشد. گنبد از روى پايه چهار گوش به هشت گوش تبديل شده است و در هر ضلع آن يك طاقنما تعبيه شده و بر روى اين هشت گوش گنبد كوتاهى ساخته شده است. عمارت بنا كه داراى نقشه منظمى است، يكى ديگر از بناهاى مجموعه روستاى جمال كر است. پلان عمومى بنا به صورت چهارگوش است كه به فضاهاى مجزا تقسيم شده است. مصالح به كار رفته در ساخت بنا سنگ و گچ است. پوشش بنا به صورت طاق و تويزه است. از نظر تقسيم بندى فضاها شامل يك فضاى چليپا شكل مركزى است كه در چهار طرف آن چهار اتاق كوچكتر ساخته شده است. ابعاد اتاقها به صورت مربع و 10/5×10/5 متر است. عرض فضاى چليپا نيز 10/5 متر مىباشد. بخش مركزى چليپا داراى پوشش عرقچين است. دسترسى دو اتاق از داخل ضلع جنوبى چليپا و دو اتاق شمالى از خارج است. در ديوار جنوبى اين بنا پشتبندهايى ساخته شده و يك پلكان دسترسى به پشتبام را امكانپذير مىسازد. سومين بناى اين مجموعه شاهزاده محمود مىباشد كه از دو بناى ديگر كوچكتر است. اين بنا شامل يك فضاى چهارگوش گنبددار و يك فضاى چهارگوش با پوشش طاق و تويزه است. ورودى اين بنا در ضلع شمالى قرار دارد. در بخش طاق و تويزهدار، در زير هر طاق يك طاقچه تعبيه شده است. طاق بنا و طاقچهها تيزهدار است.بخش دوم فضاى نسبتاً چليپا شكلى دارد. يك قبر گچى نيز در داخل بنا وجود دارد. فضاى بالا به هشت گوش تبديل شده و يك گنبد كوتاه روى آن ساخته شده است. در اين قسمت يك در، در جبهه شمالى وجود داشته كه در حال حاضر مسدود است. نماى بنا از بيرون گچ اندود شده است. بر روى گنبد يك سرگنبد نسبتاً بزرگ ايجاد شده است.دو امامزاده موجود داراى كاربرى مذهبى و زيارتگاه مىباشد ولى بناى عمارت فاقد كاربرى است.اين بناها عناصر تزيينى خاصى ندارند و تنها در امامزاده جمال كر نوعى كاربندى گچى زير گنبد و طرح تركبندى و خورشيدى زير گنبد به كار رفته است. هماينك در ورودى امامزاده به درِ آهنى تبديل شده، نماى گچى اين بنا نيز به وسيله سيمان اندود شده است. فضاى غربى با توجه به تخريب صورت گرفته تيغهكشى شده و به وسيله سيمان اندود شده است. قبور گچى به جاى قبور اصلى ساخته شده است و در شاهزاده محمود عنصر بالاى گنبد نوسازى شده است. ورودى فضاى گنبددار در شمال مسدود گرديده و كف امامزاده نيز اندود سيمان شده است.اين مجموعه در تاريخ 23/11/1380 با شماره 4715 در فهرست آثار ملى به ثبت رسيده است.
منابع: اسناد سازمان ميراث فرهنگى استان فارس / تحقيقات ميدانى.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
