از مساجد دوران زنديه در شيراز است كه در اول خيابان بينالحرمين جنب حرم احمدبن موسى(ع) (شاهچراغ) واقع شده است. پلان اين مسجد به صورت مربع ساخته شده و مصالح به كار رفته در ساختمان مسجد شامل سنگ، آجر و ملاط گچ و گل مىباشد. سر در ورودى اين بنا كه پيش از اين بازسازى شده، به صورت آجرچينى و به شكل تقريباً ساده ساخته شده است. در سمت راست در ورودى آيه «يداللّه فوق ايديهم» و در سمت چپ ورودى آيه «انا فتحنالك فتحاً مبيناً» با خط ثلث نوشته است. پس از ورودى يك هشتى وجود دارد كه توسط يك دالان باريك به حياط مسجد راه مىيابد. در ضلع شمالى و جنوبى مسجد به ترتيب 7 طاقنما و در ضلع شرقى و غربى بنا به ترتيب 5 طاقنما وجود دارد. داخل حياط يك سكو به ارتفاع 50 سانتىمتر و به شكل L در امتداد و چسبيده به ضلع شمالى و شرقى ديده مىشود. همچنين در مركز حياط يك حوض قديمى وجود دارد.
محراب مسجد در جبهه جنوبى قرار گرفته است. بر فراز ورودى مصلاى اصلى يك كتيبه مربوط به دوره قاجاريه وجود دارد. داخل مصلا به ترتيب 7 ستون سنگى مارپيچ وجود دارد كه از شرق به غرب امتداد داشته و در مركز ساخته شدهاند. در چهار طرف هر ستون به سمت بالا يك طاق ضربى ساخته شده كه در نهايت تشكيل يك چهارطاقى را مىدهد. در محراب بنا آيه «قد نرى تقلب وجهك فى السماء فلو لينك ﻗﺒﻠﮥ ترضيها فول وجهك» نوشته شده است.در دو طرف محراب به ترتيب 6 طاقنماى بسته وجود دارد كه بر فراز هر كدام يك پنجره جهت نورگير و تهويه قرار گرفته است. در مصلاى شمالى و غربى نيز فضاهايى براى نمازگزاران ساخته شده است.درها و پنجرههاى ضلع جنوبى مسجد از چوب ساخته شدهاند. سطح بيرونى مصلا به وسيله گچ پوشيده شده و در برخى از جاهاى مسجد اين لايه گچ در حال ريزش است. عنصر معمارى آبچك نيز در ساختمان اين بنا ديده مىشود. در اين مسجد از چوب به عنوان كلاف كشى جهت استحكام بنا در مسير ارتباط ستونها با يكديگر استفاده شده است.
تزيينات اين مسجد دربرگيرنده مواردى است همچون: در سردر ورودى بنا از 4 كاشى گلدار در سمت راست و 4 كاشى گلدار در سمت چپ به شكل قرينه استفاده شده است. از كاشى معرق هم در سر در ورودى و هم در سقف بناى هشتى به صورت محدود و به اشكال هندسى استفاده شده است. در دو ضلع شمالى و شرقى بنا، بر روى طاقنماها از كاشى با طرح گل و بوته استفاده شده است. در ضلع جنوبى بنا در روى طاقنماها از كاشى معرق به شكل لوزى و به رنگهاى زرد و فيروزهاى و سياه استفاده شده است. ضلع غربى بنا هيچگونه تزييناتى ندارد. در محراب مسجد نيز از تزيينات كاشى استفاده شده و تاريخ سال 1350 بر روى آن نوشته شده كه احتمالاً مربوط به تعميرات بعدى بنا مىباشد. همچنين در محراب مسجد كاشىهايى ديده مىشود كه نام پنج تن بر روى آنها نگاشته شده است.در اين بنا مختصر تعميراتى در دوره قاجار و پهلوى انجام شده است. بيشترين تعميرات شامل تعويض كف حياط به موزاييك، سفيد كارى مصلاى شمالى، آجرچينى در سر در و كاشى كارى در محراب بنا مىباشد. اين بنا در تاريخ 23/11/1380 با شماره 4727 در فهرست آثار ملى به ثبت رسيده است.
منابع: اسناد سازمان ميراث فرهنگى استان فارس / تحقيقات ميدانى.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
