سرمشهد در غرب دهستان جره و در 84 كيلومترى جنوب كازرون واقع شده است. در نزديكى سرمشهد، بر روى صخره كوهستان و نزديك چشمه آب، نقش برجسته بهرام دوم و كتيبه بزرگى به خط پهلوى بر فراز آن حجارى گرديده است كه از آثار دوره ساسانى است.«نقش برجسته مزبور به طول 5/4 متر و عرض 2 متر مشتمل بر تصوير بهرام دوم (276 تا 296 بعد از ميلاد) پنجمين شهريار ساسانى است. در سينه كوه مجاور تنگه كه راه سر مشهد به دشت سوخته و خرّك و فارياب و جميله از آن مىگذرد و چشمه سارى در كنار تنگ جارى است، صحنه پيكار بهرام دوم، پنجمين شهريار ساسانى (276 تا 296 پس از ميلاد) با دو شير حجارى گرديده است. يكى از دو شير كشته شده بر زمين افتاده است و شير ديگر به حال جست و حمله به شهريار نقش گرديده، بهرام خنجرى را كه در دست راست دارد به سينه شير فرو برده است، پشت سر بهرام نقش سه نفر ديده مىشود و نفر وسط آنها زنى است كه دست چپ بهرام از عقب به جانب وى دراز شده و او آن را با دست خويش گرفته است، اين تصوير مظهر الهه ناهيد است كه در برخى نقوش ديگر شهرياران ساسانى هم وجود دارد، شخصى كه پشت سر بهرام ايستاده است، كرتير موبدان موبد زمان بهرام دوم است كه از دوران اردشير بابكان تا دوران پادشاهى بهرام دوم این سمت را داشته و در زمان شاپور اول و فرزندان او بهرام اول و بهرام دوم بالاترين مقام روحانى را توأم با نفوذ فوقالعاده و سياسى به دست آورده است و کتیبههاى پهلوى نقش رجب و نقش رستم و کعبه زردشت و سرمشهد از فعاليتها و نفوذ او در دستگاه شاهنشاهان اوليه ساسانى حكايت مىکند، نفر دیگری كه پشت سر نقش الهه ناهيد حجارى گرديده، وزير بهرام دوم است.
لباس بهرام دوم مانند نقوش ديگر شاهنشاهان ساسانى با چين خوردگىهاى زيبايى نقش شده است، تاج بهرام مزيّن به نقش دو بال بر طرفين و گوى بسيار بزرگى بر بالاى آن است. گوى بالاى تاج در گوشه پايين سمت چپ کتیبه پهلوى كه بر فراز مجلس حجارى فوق نقر گرديده است، قرار دارد و بدين قرار كتيبه بزرگ سرمشهد از بالاى اواسط نقش رو به جانب راست واقع شده است.كتيبه مزبور به طول 20/5 متر و عرض 70/2 متر در ارتفاع 25 مترى از سطح زمين درست بالاى نقش برجسته سابقالذكر واقع گرديده است و از لحاظ اندازه بزرگترين كتيبه پهلوى دوران ساسانى ايران بهشمار مىرود و مضمون آن با نبشته پهلوى كعبه زردشت يكسان بوده و مجموع کتیبههاى پهلوى نقش رجب (بيرون از نقش برجسته اردشير بابكان و بر جانب چپ آن) و نقش رستم (پشت سر نقش شاپور اول) را در بر دارد».نقش برجسته سرمشهد و کتیبه پهلوى بالاى آن در سال 1318 با شماره 336 در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است.
منابع: اقليم پارس، سيد محمدتقى مصطفوى، نشر تابان، تهران، 1364، ص 116 / دايرةالمعارف فارسى، غلامحسين مصاحب، انتشارات فرانكلين، 1345، ج 1، ص 1289 / فارسنامه ناصرى، حاج ميرزا حسن حسينى فسايى، تصحيح و تحشيه منصور رستگار فسايى، اميركبير، تهران، 1367، ج 2، ص 1276 / فرهنگ فارسى دكتر معين، محمد معين، اميركبير، تهران، 1356، ج 5، ص 750.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
