مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گفت: برای مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس افتخاری است که «سینما فرهنگ» را در شیراز همزمان با ایام باسعادت دهه کرامت و ولادت باسعادت حضرت امام رضا (ع) و با فیلم ارزشمند و فاخر «محمد رسولالله (ص)» ساخته مجید مجیدی افتتاح میکند.
کوروش کمالی سروستانی ادامه داد: اگرچه ساخت پردیسهای سینمایی مدتها است که در دستور کار متولیان فرهنگی شیراز و بخش خصوصی قرار گرفته است، اما تاکنون برخلاف شهرهای مشهد و تهران هیچگونه اقدام عملی صورت نگرفته است.
وی افزود: با توجه به این وضعیت و نیز تصویب طرح «آرشیو ملی هنر ایران» از سوی جناب آقای دکتر صالحی امیری ریاست مرکز اسناد و کتابخانه ایران و نیز با انگیزه بالا بردن امکان مصرف کالاهای فرهنگی در شهر شیراز، مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تصمیم گرفت که سالن اجتماعات 240 نفری خود را با حمایت و موافقت معاونت سینمایی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه سینماشهر و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و بخش خصوصی به سالن سینما تبدیل کند و از این پس شهروندان، فرهنگوران، هنرمندان و علاقهمندان به هنر سینما میتوانند از این فضای مصفا برای دیدن فیلمهای فرهنگی و هنری در قالب نمایش فیلمهای عمومی، هنری با رویکرد به «سینماتِک» و «هنر و تجربه» استفاده کنند.
مدیردانشنامه فارس در مورد تاریخچه سینما در شیراز گفت: در شیراز نیز به روایت مورخان تاریخ سینما از جمله مسعود مهرابی، شیراز از نخستین شهرهای ایران است که پس از تهران و در سال 1297 صاحب سینمایی به نام «تماشاخانه» در محله «گودعربان» میشود. منصور صانع در کتاب «شیراز کودکی ما» از متن آگهی در روزنامه فارس در سال 1299 گزارش میکند که در آن خبر افتتاح عنقریب سینما «کافه جنوب» در خیابان جمشیدیان شیراز میدهد. که تبلیغات بعدی نشان میدهد که این سینما متعلق به تشکیلات پلیس جنوب ایران (SPR) است.
وی ادامه داد: براهیم گلستان معتقد است که در سال 1307 سینمایی در خیابان داریوش شیراز توسط محمدخان هندی افتتاح شد. در سال 1308 سینما خورشید توسط خانی ربیعزاده تأسیس میشود که دارای دو سالن سرپوشیده و تابستانی بود. بعدها این سینما توسط احمد مشیری و علی شاپوری خریداری میشود و به سینما پارس تغییر نام پیدا میکند. در سال 1310 سینما دیدهبان در خیابان انوری ساخته میشود که بعدها نامش به سینما مایاک و تاج تغییر میکند و در سال 1350 تعطیل و تخریب میشود. جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن دوران، بیست سال این صنعت را در رکود میبرد. و در سال 1330 سینما تئاتر رکس توسط علی محزون در خیابان داریوش ساخته میشود که بعدها به نام تخت جمشید به کار خود ادامه میدهد و بالأخره در دهه 60 تعطیل میشود. در سال 1331 در چهارراه مشیر یا کل مشیر سینما پارامونت ساخته میشود که به سینما دم کلی معروف میشود اگرچه با تغییر مالکان اسامی آن نیز به دنیا، شهرزاد و مهتاب تغییر میکند.
کمالی سروستانی همچنین گفت: در سالهای 1332 و 1333 سینماهای ایران و پاسارگاد توسط مشیری و شاپوری ساخته میشود و سالن تابستانه سینما پارس با طراحی جدید به عنوان سینما پرسیا مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. در دیماه سال 1339 سینما سعدی به عنوان یکی از لوکسترین سینماهای خاورمیانه در آن روزگار توسط علیاکبر یاسایی تاسیس میشود. در دهه چهل جمشیدیان سینما پارامونت را در اول خیابان مشیرفاطمی، صلاحالدین امامی سینما پرسپولیس را در خیابان سعدی و نیز سینما مترو در خیابان زند و سینما کاپری در لطفعلیخان زند افتتاح میشود. آخرین و مجهزترین سینمای شیراز به نام آریانا در سال 1348 توسط شاهرخ گلستان ساخته و افتتاح میشود. نکته قابل توجه اینکه در دهه چهل و پنجاه شهرستانهای لار، جهرم، فسا، آباده، مرودشت و کازرون دارای سالن سینما بودهاند. و از آن تاریخ تاکنون نزدیک به نیمقرن است که در شیراز و فارس هیچ سینمایی ساخته نشده است و نه تنها ساخته نشده است که از 13 سینمای سال 1357 در شیراز اکنون تنها پنج سینمای سعدی، ایران، فلسطین، شیراز، پیام که مالکیت همه آنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به حوزه هنری رسید باقی مانده است که البته هیچکدام دارای استانداردهای لازم صوتی، تصویری، ساختمانی و خدماتی نیستند و هنوز حال و هوای دهه پنجاه را برای تماشاگران تداعی میکنند.
این پژوهشگر با اشاره به تاریخچه شکلگیری سینما گفت: در سال 1995 جهان یکصد سالگی تاریخ و تولد سینما را به جشن نشست و به احترام برادران لومییر فرانسوی که سینما را اختراع کرده بودند تمام قد ایستاد. اگر چه بیتردید اختراع لومییرها وامدار «کلمن سلرز» آمریکایی است که در سال 1861 وسیلهای برای نمایش پی در پی تصاویر اختراع کرد و نیز ادیسون و همکار بااستعدادش لوری دیکسن بود. ادیسون در سال 1888 دستگاه فوتوگراف را ساخت که میتوانست صدا را روی استوانههای مومی ضبط و پخش کند و در سال 1889 دیکسون «کینه توگراف» را ساخت که میتوانست تصاویر را همزمان با نوار صدا به نمایش درآورد. در 28 دسامبر 1895 لویی و آگوست لومایر، اولین فیلم تاریخ سینما را در گراند کافه پاریس برای کارگران به نمایش درآوردند و سینما اختراع شد.
وی افزود: سینما هنر هفتم لقب گرفت و ترکیبی خلاق شد از ادبیات، معماری، هنرهای تجسمی، تئاتر و موسیقی. سینما هنر عصر مدرن بود. هنری متکی بر صنعت. سینما زاده همه هنرها بود و در برخی آثار برتر و مؤثرتر از آنان. امروز فیلم و سینما بخشی جداییناپذیر از فرهنگ جهانی است. سینما رسانه است، خرد است، هنر است، صنعت است، فرهنگساز است و اگرچه چون همه هنرها و اختراعات در صورت عدم استفاده درست مخرب.
کمالی سروستانی در مورد شکلگیری سینما در ایران هم گفت: سفر مظفرالدین شاه در سال 1900 میلادی به فرانسه، ایران را با سینماتوگراف آشنا کرد. فیلمهای ثابت و مستند ساخته شد و تقریباً 45 سال پس از اختراع سینما، ایرانیان به صورت ابتدایی نیز از این هنر بهره بردند. نخستین فیلم صامت بلند و داستانی ایران «آبی و رابی» بود که در سال 1308 شمسی (1929م.) توسط «اوانس اوگانیانس» ساخته شد و به سال 1311 شمسی (1932م.) در کمپانی «امپریال فیلم» بمبئی نخستین فیلم ناطق ایران به نام «دختر لر» توسط عبدالحسین سپنتا ساخته شد. اگر چه اولین محل نمایش فیلم توسط میرزا ابراهیمخان صحافباشی در سال 1283 شمسی (1904م.) در خیابان چراغ گاز تهران تاسیس شد. اما اولین سینما به نام پالاس در سال 1309 ش. (1940م.) در تهران افتتاح شد.
|