مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در هشتادمین زادروز دکتر مهدی زمانیان، میزبان آیین نکوداشت این پژوهشگر، مترجم و استاد دانشگاه شیراز بود.

کوروش کمالی سروستانی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در این رویداد گفت: پس از گذر هشت دهه، هنوز محله سنگ سیاه شیراز، عصرگاه بیست و نهم 1316 را به خاطر دارد؛ آن پساهنگام که مهدی زمانیان، با تقدیری به رنگ هر چه خوبی‌هاست، به هستی، سلامی دلنشین داد تا در کسوتی شایسته و تقدیری بایسته، سرنوشت خویش را رقم زند و با گرمای حضورش، دلشادی ما را مهر دوام زند.

وی افزود: اینک از پس گذر هشت دهه در تقویم تاریخی عمر او، آوازه‌ای بلند می‌یابیم از رادمردی نامی که کوله‌بار زندگانی خویش را به باور دانستن، آموختن و آموزاندن، پر توشه ساخته است؛ رهاوردی که همگان را میسّر نباشد!

کمالی سروستانی در باره زمانیان ادامه داد: از نخستین روزگارانی که به باور آموختن درمکتبخانه به قدم شوق حضور می‌یافت، تا بدین روزگاران که به قرار آموزاندن، دانشگاه‌ها و دانش‌سراهای ما را به قدوم مبارکش می‌آراید، حدیث نفسش، دغدغه دانش بوده است! استاد مهدی زمانیان، متین است و سر به زیر، زلال نگاهش از صفای درونش سخن می‌راند؛ بلندای طبعش او را آزاده دل و نیک‌انگار ساخته است؛ در سیمایش رضایتی درونی نهفته است که با هر بار تبسمش، دو چندان آشکاره می‌شود. به زیور خرد و دانش آراسته است. به مدد اندیشمندی، با ناسازگاری‌ها پنجه درافکنده تا در جهان معنایی خود زیستن را از نوع بخردی تجربه کند. دریادل است و بلندنظر. موج‌های بلند روزگار، قامتش را خم نساخته و آرامشش را نیاشفته. در چشمانش مهری است بی‌پایان که شادمانمان می‌سازد و در سخنش و رفتارش تواضع و سکونی است که آراممان می‌کند.

مدیر دانشنامه فارس گفت: زمانیان، فرهمندی نیک‌نهاد است که نیکویی خصالش او را از کین جستن، به دور داشته. قدر مردمان را نمی‌شکند، آشتی می‌جوید و آزادوار، بی‌تقید در چنبر گذران روزگار، نگاهش را به سوی حکمت و فرزانگی راست می‌دارد و بر همین باور، به آفرینش یافته‌ها دست می‌یازد؛ حاصلش، بر و باری گردیده او را سخت ثمین. دوراندیشی‌اش او را به هایدلبرگ فراخواند؛ مبارک جایگاهی که استاد را به زیور دانش زبان آلمانی آراسته ساخت تا بعدها بر سر سفرۀ دانش او خوشه‌چین آموزه‌های «هرمان هسه»، «برتولت برشت»، «آلن رب گرییه»، «زیگفرید لنتس»، «گوته» و «فیتز جرالد» باشیم. از این‌رو، آثار منتشرشده‌اش، بر پویندگان علم و بینش، افق‌هایی نو ‌گشوده و الهام‌بخش بسیاری شده؛ بخت‌یار مردی که به حِلیه پر افتخار معلمی و محققی آراسته و آموزه‌هایش روشنان دل و چراغ دانش بسیاری شده؛ چنان‌که فرهنگ این سرزمین بلندآوازه را با حضور بشکوه خود و خلق آثاری گرانسنگ، نقش دوام زده است.

دبیر انجمن ادبی یاران یکشنبه گفت: امروز، ايران‌زمين به همّت نادره‌مرداني چون استاد مهدی زمانیان مي‌بالد. طلايه‌داراني كه با قدم شوق در راستاي اعتلاي اين سرزمين و پاسِ داشته‌هايش كوشيده‌اند. او بخشي انكارناپذير از امتداد بي‌پايان دالان علم و دانش اين سرزمين است؛ همو كه سهم زيستن خويش را وقفِ كنكاشِ داشته‌ها و خلقِ يافته‌ها کرده تا ضمن اداي دين به ميراث نياكانمان، بازماندگان را طرحي نو دراندازد.

در ادامه این مراسم، دکتر منصور رستگار فسایی، استاد برجسته و چهره ماندگار ادبيات فارسي، زمانیان را مردی متواضع و بزرگ‌منش توصیف کرد و گفت: در اوایل دهه 50، زمانیان چراغ زبان و ادبیات آلمانی را در دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز روشن کرد.

رستگار فسایی افزود:  شیراز  و دانشگاه شیراز به اهالی فضل و دانایی و ذوق این شهر می‌بالد؛  دانشگاه باید انسان را بشکند، به فضیلت و خودشناسی برساند و در اندیشه انسان‌ها تحول ایجاد کند؛ کسی که از نردبان فضیلت، علم، آگاهی و تحقیق بالا برود، متواضع، نیک‌اندیش و اهل عشق و دوستی می‌شود.

وی تاکید کرد: زمانیان در گذشت زمان به خاطر فضیلت‌ها و اندیشه‌هایش و انس و الفتی که در او هست، ماندگار می‌ماند.

جعفر مؤید شیرازی، پژوهشگر و استاد دانشگاه سخنران دیگر این نشست بود.

 وی با اشاره به سابقه دوستی دیرینه با زمانیان از دوران مدرسه سلطانی، به تاریخچه این مدرسه قدیمی در شیراز پرداخت.

به گفته مؤید شیرازی، مدرسه سلطانی نخست حسینیه‌ای بوده که توسط مشیرالدوله با هدف اجرای تعزیه ساخته شده و چون ناصرالدین شاه آن را رقیب تکیه دولت و مراسم اجرای تعزیه در آن مجموعه می‌دانسته، دستور تأدیب مشیرالدوله را می‌دهد؛ حکمی که توسط فرهاد میرزا والی فارس اجرا می‌شود.

وی همچنین از همکاری زمانیان در تالیف کتاب «فارسی امروز برای دانشجویان خارجی» قدردانی کرد؛ این کتاب که تالیف مؤید شیرازی است در دانشگاه‌های هاروارد و کمبریج به عنوان کتاب درسی تدریس شده است.

سخنران دیگر این نشست عبدالعلی دستغیب، منتقد ادبی بود.

وی با بیان اینکه کارکرد هنر برای آموزش اخلاقی نبوده و اساساً هنر تابع چیزی نیست، اضافه کرد: ادبیات و هنر اگر چه با فلسفه و جامعه در پیوند است، اما خود مستقل است.

دستغیب در وصف زمانیان گفت: او هم ادیب خوب و هم انسان خوبی است.

شعر خوانی صدرا ذوالریاستین بخش دیگری از این مراسم نکوداشت بود.

سخنران دیگر این برنامه، رضا پرهیزگار مترجم و استاد دانشگاه بود.

وی به ذکر خاطراتی از سال‌ها آشنایی با زمانیان در قالب چند قاب پرداخت و گفت: قاب‌های خاطرات من از دوران مدرسه سلطانی، قاب دیگرم از زمانیان در لباس کشتی است؛ در قاب دیگر به یاد دارم که کتاب برتولت برشت را با ترجمه زمانیان دیدم و ترجمه بسیار خوبی بود؛ در قاب بعد زمانیان را به عنوان رییس خوب بخش زبان های خارجی دانشگاه شیراز به خاطر دارم.

پرهیزگار ویژگی آثار  زمانیان را توجه و اهمیتی خواند که وی  به کیفیت در مقابل کمیت می‌دهد.

شعر خوانی حسن اجتهادی بخش دیگری از این نشست بود؛ این شاعر چند هایکوواره در وصف زمانیان خواند.

در حاشیه این نکوداشت از کتاب «زمانیان در گذر زمان» رونمایی شد؛ کتابی که با  امضای زمانیان به شرکت کنندگان در مراسم اهدا شد؛همچنین فیلم مستندی در خصوص زندگی و آثار زمانیان به نمایش درآمد.

زمانیان که در رشته زبان و ادبیات انگلیسی و آلمانی در دانشگاه‌های کمبریج و هایدلبرگ تحصیل کرده، سابقه ریاست بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی دانشگاه شیراز را در کارنامه دارد.

از جمله ترجمه‌های وی می توان به «زن خوب ایالت سچوان» از برتولت برشت، صندلی‌ها از «اوژن یونسکو»، «نمونه شعرهای آلمان پس از جنگ جهانی دوم» و «آگوستوس، شا‌عر نا‌نها‌ی شیرین‌ آدمی‌ بنا‌م‌ سیگلر»  ازهرمان هسه اشاره کرد. کتاب «از کران تا بیکران» نیز به مجموعه مقالات وی اختصاص دارد.

رویداد فوق به همت مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، انجمن ادبی یاران یکشنبه و دانشنامه فارس برگزار شد.