مدیر دانشنامه فارس در آیین یادروز ملاصدرا مطرح کرد: اندیشه ملاصدرا مبتنی بر قرآن، برهان و عرفان است

مدیر دانشنامه فارس در در آیین یادروز ملاصدرای شیرازی، سعادت نهایی انسان در اندیشه ملاصدرا را قرب الهی خواند که عقل نظری راه وصول به آن است.

 وی افزود: امیدوارم کوشش نخبگان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی به‌گونه‌ای باشد که قرآن و عترت به وسیله این قطب فرهنگیِ عقلی و علمی، روزبه‌روز شکوفاتر شود.

امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس نیز در این آئین با بیان اینکه شیراز باید نقشی در تداوم فرهنگ بشری ایفا کند، به نوآوری‌های  ملاصدرا در تبیین مباحث فلسفی و مابعدالطبیعه پرداخت و گفت: میراث صدرایی با شرح و حواشی علامه طباطبایی بر کتاب اسفار شکوفا شد.
آیت‌الله لطف‌الله دژکام تحقیقات ملاصدرا در فلسفه و مابعدالطبیعه را تحقیقی بین رشته‌ای خواند و افزود: روش‌شناسی فلسفه را یادگارهای ملاصدرا بسط می‌دهند و ما را به عالم جدیدی رهنمون می‌شوند که در آن دعواهای فلاسفه عرفان و متشرعین تمام می‌شود و همه در شناخت حقیقت باهم به نقطه‌ای مشترک می‌رسند. 
شهردار شیراز  هم در این آئین با بیان اینکه شیراز با تاریخ پر فراز و نشیب خود جایگاهی عظیم در علم و اندیشه دارد، گفت: مکتب ادبی، هنری، عرفانی، معماری و فلسفی شیراز بخشی از داشته‌های این فرهنگ‌شهر است.

حیدر اسکندرپور با طرح این پرسش که چرا در زمانه ما در بسیاری حوزه‌های فکری، اندیشگانی، هنری و معماری کیفیت لازم را نداریم، افزود: به دنبال این هستیم که در زمانه فعلی هم به داشته‌های شیراز بیفزاییم؛ به عنوان شهردار شیراز علاقمندم در حوزه‌های فرهنگی، معماری و هنری بسترهای لازم را برای آنکه شیراز دوباره شیراز شود، فراهم کنیم.
سخن تازه ملاصدرا برای نسل جوان
حجت‌الاسلام قاسم کاکایی، رییس دانشکده الهیات دانشگاه شیراز در ادامه این مراسم ملاصدرا را اندیشمندی دانست که تعالیمش او را از همه متفکران پیش از خود، متمایز می‌کند.
به گفته کاکایی، ملاصدرا بر قله فلسفه اسلامی ایستاده است و هر روز بیشتر کشف می‌شود؛ با این حال هنوز ابعاد بسیاری از تعالیمش نیاز به پژوهش دارد.
وی ابراز امیدواری کرد که حوزه‌ها و دانشگاه‌ها فکر ملاصدرا را از مهجوریت بیرون آورند؛ زیرا او قطعاً برای نسل جوان سخنان تازه ای خواهد داشت.
ملاصدرا و تلفیق حکمت یونانی و حکمت ایمانی
مدیر دانشنامه فارس نیز در این مراسم گفت: خوش وقت مردمانیم که در سرزمینی زیست داریم که از دیرگاهان تا کنون، در دهلیز پر فراز و نشیب تاریخی آن، شمیم حکمت و دانایی، خردورزی و پویایی، با گستره‌ای وسیع و شمولی جهانگیر، در منصه ظهور است؛ مشاممان را می‌نوازد، کاممان را بر می‌آورد و سعادتمان را در گرو رهین است.
کوروش کمالی سروستانی افزود: بزرگانی و اندیشمندانی در این دیار، فرصت زیست یافته‌اند که تار و پود وجودی‌شان را با حکمت و دانش درهم تنیده‌اند؛ آنسان که یا صاحب سبکی بوده، یا مکتبی را پی ریخته‌اند که در جغرافیای زمان خویش و پس از دورانشان، تا قرن‌های متمادی، اقصی نقاط جهان را دربرگرفته، مریدان و نوآموزان بسیاری یافته است؛ آنسان که امروز بر خوان اندیشمندی نشسته‌ایم که جوهره اندیشه‌اش، تا فراسوی تاریخ را فرا گرفته است. این سان است که این سرزمین، دارالعلم لقب یافته، کارنامه درخشانی از خود، بر جای نهاده است؛ با حضور اندیشمندان، حکیمان و به گاه اندیشانی که کمترین آموزهای آنان، راهی به سوی رستگاری و سعادت بشر می‌گشاید؛ اندیشمندانی از هر سنخ و با هر هنر آفرینشگری؛ ملاصدرا حکمت یونانی را با حکمت ایمانی درآمیخت و آن را براساس وحی برخواند و در هر گذر از آیات و احادیث مدد جست.

نبوغ ملاصدرا؛ آمیختن شرع و فلسفه و استدلال و عرفان
مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس ادامه داد: نبوغ او در آمیختن شرع و فلسفه و استدلال و عرفان است و بدین‌سان شیراز نخستین حوزه مشترک کلام و فلسفه و عرفان در شیعه می‌شود و بر همین سیاق‌ هانری کربن در بحث «کانون‌های معنوی تشیع» یکی از مهم‌ترین کانون‌ها را «مکتب شیراز» می‌خواند و بر آن است که تشیع در ماهیت خود به معنای توجه به باطن در اسلام است. مبانی باطنی این حکمت یا فلسفه به خصوص در اندیشه ملاصدرا مبتنی بر قرآن، برهان و عرفان است.
وی افزود: کشف و برهان از بارزترین شاخصه‌های فلسفه حوزه شیراز است. این دو اصل در آثار همۀ اندیشمندان و فیلسوفان این حوزه اعم از اهل سنت یا شیعه مشهود است. بر همین اساس نه تنها فلسفه، بلکه عرفان، کلام و دیگر علوم این حوزه از چنین صبغۀ معنوی برخوردارند و این ویژگی‌ها در روزگاری «مکتب شیراز» را به نمایندۀ فکری تشیع بدل می‌کند.
کمالی سروستانی توضیح داد: سیدحسین نصر در مقاله ملاصدرا در هندوستان که در سال 1340 در کتاب راهنمایی کتاب چاپ شده است گزارشی از شرکت در جشن چهارصدمین سال تولد ملاصدرا که پیش از برگزاری آن در ایران در کلکته هند برگزار شده بود می‌نویسد: «شهرت ملاصدرا در هندوستان چندان کم‌تر از معروفیت او در ایران نیست و در حوزه‌های اسلامی هند، افکار او در چند قرن اخیر یکه‌تاز میدان علوم عقلی بوده است و کتاب‌هایش در سه قرن اخیر همواره در تمامی مدارس اسلامی تدریس می‌شده و حتی «اسفار» کتاب درسی طلاب دورۀ عالیه علوم معقول بوده است... و همگان عقل‌گرایی او را می‌ستایند».
وی افزود: اگر حکیم ملاصدرا در جایگاه یک فیلسوف، بر عقل پای می‌فشارد و رستگاری و سعادت نوع انسانی را در پرورش و پیروی از عقل بر می‌شمارد و بر آن است که عقل، شأنی از شئون آدمی است که از طریق آن، هم کسب معرفت و هم عمل می‌کند و نيرويی است كه به كمك آن می‌توان حقايق را شناخت و مجهولات را از طريق معلومات، شناخت و بر آن است که كار عقل، ادراك است و در وجود انسان، حقیقت پیوسته‌ای دارد و انسان با حرکت جوهری خویش و در پرتوی عنایت عقل فعال، آن را به فعلیت می‌رساند؛ تاجایی‌که انسان می‌تواند به موجودی مجرد از ماده تبدیل شود. از این‌روی، عقل و دین حقیقت واحدی دارند و بر این اساس، یافته‌های عقلانی با دین سازگار است و نیز مبدا سیاست را ادراك و تفكر عقلی می‌داند كه حاكم جامعه با در نظر گرفتن واقعیت‌ها و اطلاعات برای تاثیرگذاری و نتیجه‌گیری مطلوب خود، تعیین و اجرا مـی‌كند، بنابراین، سیاست حاکم برای اداره جامعه، باید از اصـول عـملی عـلوم عقلی باشد. اگر بر آن است که سعادت نهایی انسان، قرب الهی است که عقل نظری راه وصول به آن است که باید تقویت این قوه و فعلیت بخشیدن به مراتب مختلف آن پرداخت.
کمالی سروستانی به وجه تشابه اندیشه سعدی و ملاصدرا پرداخت و گفت: سعدی نیز، در جایگاه یک شاعر، عقل و خرد را در دستیابی نوع بشر به سعادت و رستگاری، پدیده‌ای بس ارزشمند و لازم می‌شمارد. به عقیده او، در نهاد آدمی، خیر و شر و نور و ظلمت با هم به ودیعه نهاده شده و تنها در سایه درایت و تدبیر و بهره‌گیری خرد پویاست که می‌توان بر بدی‌ها و ظلمات چیره شد. این باور در حقیقت، همان روایت پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله در فضیلت عقل است که فرمود: «همه خیرات، به وسیله عقل به دست می‌آید».
وی افزود: سعدی تبیین و چگونگی این امر را بیان می‌کند و بر آن است که عقل و خرد، چونان مشعلی فروزان است در دست انسان، که راه او را از بیراه و خوبی را از بدی بر او می‌نمایاند و سرانجام، او را به سرمنزل سعادت می‌رساند. اگرچه اختلاف‌نظرهای بسیاری پیرامون گرایش به عقل یا گریز از آن در باور و آثار انديشمندان وجود دارد، اما به گونه اجمالی می‌توان گفت که به باور اجماع، عقل سودانگاری که در قید منفعت‌های دنیوی و زودگذر گرفتار می‌شود، مورد نکوهش بوده و اهل معرفت نیز با صاحبان این عقل به طعن سخن می‌گویند، ولی اگر عقل در قید خواسته‌های نفسانی و امور زودگذر محدود و مقید نگردد، نه تنها مورد نکوهش اهل معرفت قرار نمی‌گیرد، بلکه یک لطیفه ربانی محسوب می‌شود که منشاء تعالی و تکامل شناخته می‌شود.
مدیر دانشنامه فارس گفت: «دانا»، «خرد»، «تدبیر»، «خردمندی»، «خردورزی»، «عاقل» و «عقل» از جمله واژگان کلیدی مورد باور و عمل این حکیمان است؛ آنان، عقل و تدبیر را به یاری می‌جویند تا عدالت را  و سعادت را تفسیر نمایند و مورد تأمّل قرار دهند و بدین ترتیب از حکمت نظری خود پیرامون باور به این مقوله، به سویۀ حکمت عملی، یعنی اجرای آن در جامعه با مشارکت جمع حرکت ‌نمایند. حکمتی که در اصطلاح، دانش بایدها و نبایدهاست و خواجه نصیرالدین طوسی آن را «دانستن مصالح کارها و قیام نمودن به آنها چنان که باید» می‌داند. به بیان دیگر، آنان با تکیه بر عنصر عقل و خرد، حکمت عملی و اخلاق فردی را به مخاطب تعلیم می‌دهند و آنها را به سوی زندگانی برتر رهنمون می‌شوند.
آیین یادروز ملاصدرا، حکیم و فیلسوف شیرازی به همت شهرداری شیراز، دانشنامه فارس و شعبه شیراز مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
انتهای پیام

ارسال شده در مورخه : جمعه، 2 خرداد، 1399 توسط ramezani